AMEA İ.Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun əməkdaşları 2024-cü il “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili”nə həsr olunmuş “Azərbaycanda ətraf mühitin sağlamlaşdırılmasında Ümummilli Lider Heydər Əliyevin rolu” elmi-praktik konfransda iştirak ediblər

Şrifti böyüt:
Çap et

23-24 may tarixlərində 2024-cü il “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” ilə bağlı tədbirlər planı çərçivəsində AMEA Rəyasət Heyətinin binasında Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının, Azərbaycan Respublika Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi və Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyinin birgə təşkilatçılığı ilə “Azərbaycanda ətraf mühitin sağlamlaşdırılmasında Ümummilli Lider Heydər Əliyevin rolu” mövzusunda elmi-praktik konfrans keçirilmişdir.

Tədbirdə AMEA-nın prezidenti akademik İsa Həbibbəyli, AR Ekologiya və Təbii Sərvətlər naziri Muxtar Babayev, AR Elm və Təhsil naziri Emin Əmrullayev, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Təbii Ehtiyatlar, Energetika və Ekologiya Komitəsinin sədri Sadiq Qurbanov, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Aqrar və Ekologiya şöbəsinin müdiri Lətif Qasımov, AMEA Rəyasət Heyətinin üzvləri, AMEA-nın Biologiya və Tibb Elmləri Bölməsinin əhatə etdiyi elmi müəssisələrin nümayəndələri, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin kollektivi və KİV əməkdaşları iştirak etmişlər.

Tədbirdə Dilçilik İnstitutunu Müasir Azərbaycan dili şöbəsinin müdiri, filologiya elmlər doktoru, dosent Nərgiz Hacıyeva və Sosiolinqvistika və psixolinqvistika şöbəsinin böyük elmi işçisi, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Elnurə Hüseynova təmsil etmişlər.

Müasir Azərbaycan dili şöbəsinin müdiri, filologiya elmlər doktoru, dosent Nərgiz Hacıyeva “Heydər Əliyevin ekoloji siyasəti və uşaq ədəbiyyatında təbiət mövzusu”, Sosiolinqvistika və psixolinqvistika şöbəsinin böyük elmi işçisi, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Elnurə Hüseynova “Heydər Əliyevin təbiətə qayğısı və klassiklərin əsərlərində təbiət mövzusu” adlı məruzələrlə çıxış etmişlər.

Müasir Azərbaycan dili şöbəsinin müdiri, filologiya elmlər doktoru, dosent Nərgiz Hacıyeva “Heydər Əliyevin ekoloji siyasəti və uşaq ədəbiyyatında təbiət mövzusu” məruzəsində M.Dilbazi, M.Gülgün, Ə.Əhmədova, Z.Xəlil, M.Aslan, M.Rzaquluzadə, T.Elçin, İ.Tapdıq, X.Əlibəyli, M.Seyidzadə, M.Əliyev, T.Mahmudun əsərlərindən sitatlar gətirmiş, təbiət mövzusunun Azərbaycan ədəbiyyatında işlənmə məqamlarına toxunmuşdur.

Qeyd etmək lazımdır ki, ədəbiyyatşünaslar kimi, bir çox dilçilər də uşaqların, gənc nəslin təlim-tərbiyəsində təbiətin rolunu yüksək qiymətləndirirlər.

Ayrı-ayrı bitkilərin adını, etimologiyasını uşaqlara izah etmək üçün şairlər söz oyunundan istifadə edirlər. Məruzəçi İ.Tapdığın “Şabalıd” əsərindən nümunələr gətirərək təbiətə qayğının önəmindən bəhs etmişdir.

Uşaq ədəbiyyatında təbiət hadisələrinin səsini vermək üçün müxtəlif təqlidi sözlərdən istifadə olunur. Çayların şırıltısı, quşların cəh-cəhi, ildırımın çaxması, müxtəlif heyvanların səsini ifadə etmək üçün səstəsviri və səstəqlidi sözlərdən uşaq ədəbiyyatında geniş istifadə olunur. Filologiya elmləri doktoru, dosent Nərgiz Hacıyeva müxtəlif yazıçıların əsərlərində yer alan səstəqlidi sözlər haqqında konfrans iştirakçılarına məlumat vermişdir.

Sosiolinqvistika və psixolinqvistika şöbəsinin böyük elmi işçisi, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Elnurə Hüseynova “Heydər Əliyevin təbiətə qayğısı və klassiklərin əsərlərində təbiət mövzusu” adlı məruzəsi ilə çıxış etmişdir. Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Elnurə Hüseynova məruzəsinin 2 hissədən ibarət olduğunu qeyd edərək, məruzəsinin I hissəsində Heydər Əliyevin təbiəti mühafizəsi, qorunması ilə bağlı qərarları və bu sahədə attığı addımlar haqqında konfrans iştirakçılarına məlumat vermişdir. O, Heydər Əliyevin təbiəti mühafizəsi ilə bağlı həyata keçirdiyi addımları 2 dönəmdə: hakimiyyətinin I dövrü (1969-1982) və hakimiyyətinin II dövrü (1993-2003) olaraq qruplaşdıraraq, Heydər Əliyevin hakimiyyətinin I dönəmində 51 min hektar meşə zolağıın salındığını, bir sıra qoruq və yasaqlıqların təşkil olunduğunu, şoran ərazilərin azaldılması ilə bağlı tədbirlərin həyata keçirildiyini, hakimiyyətinin II dönəmində isə Azərbaycan Respublikasında bir sıra önəmli sənədlərin, qanunların, fərmanların, sərəncamların qəbul olunduğunu, ölkənin beynəlxalq konvensiyalara qoşulduğunu qeyd etmişdir. Həmçinin, 23 may 2001-ci ildə Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi təsis edildiyini vurğulamışdır.

Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Elnurə Hüseynova məruzəsinin ikinci bölümündə təbiət sözünün etimologiyası, klassiklərindən: Nizami Gəncəvi, Məhəmməd Füzuli, İmadəddin Nəsimi və həmçinin Səməd Vurğunun əsərlərində təbiət leksikası vahidlərinin işlənmə məqamlarını müxtəlif aspektlərdən təhlil etmişdir. Məruzəçi Azərbaycan ədəbiyyatında təbiət leksikası vahidlərinin iki formada: həqiqi mənada – təbiəti qorumaq, təbiətin ecazkarlığı, təbiətin vəsf olunması; və 2) məcazi mənada – İlahi eşq, gözəlin vəsfi, metafora olaraq yer aldığını qeyd etmiş, fikirlərini nümunələrlə konfrans iştirakçılarına çatdırmışdır.

Tədbirin sonunda konfrans iştirakçılarına sertifikatlar təqdim edilmişdir.